LORD ARCHER: Cuộc Ðời và Kịch Bản

Hà Kỳ Lam dịch
LORD ARCHER: Cuộc Ðời và Kịch Bản

Hà Kỳ Lam

Vừa qua độc giả của trang nhà Thất Sơn Châu Ðốc đã có dịp thưởng thức truyện ngắn "Christina Rosenthal" của Jeffrey Archer qua bản dịch Việt ngữ tựa đề "Muôn Kiếp Bên Nhau" của Hà Kỳ Lam, trong đó, ở phần giới thiệu tác giả, người dịch có đề cập thoáng qua về vòng lao lý của Jeffrey Archer. Trong bài viết dưới đây, Hà Kỳ Lam sẽ trở lại để cống hiến quý độc giả nhiều chi tiết hơn về vụ án liên quan đến nhà văn kiêm chính khách Anh, Jeffrey Archer, một vụ án đã thu hút nhiều chú ý nhất của công chúng Anh trong năm 2001.
***

Những ai thường theo dõi thời sự thế giới hẳn còn nhớ vụ án tại Luân Ðôn trước đây liên quan đến nhà văn Jeffrey Archer. Nhà văn Anh, Jeffrey Archer, tác giả hàng chục cuốn sách bán chạy nhất thế giới hiện nay, và từng là một khuông mặt chính trị sáng giá của đảng Bảo Thủ, ngày 19-7-2001 đã bị tòa Luân Ðôn tuyên phạt bốn năm tù và phải bồi hoàn cho tờ báo Daily Star năm trăm nghìn bảng Anh mà ông đã nhận sau khi thắng kiện năm 1987 nhờ gian dối, và phải trả một triệu bảng Anh cho mọi phí tổn tòa án.

Mọi sự được che dấu dưới ánh mặt trời mười hai năm.
Năm 1986 tờ báo Anh Daily Star phanh phui vụ Lord Archer ăn nằm với Monica Coghlan, một gái điếm. Ông kiện tờ báo về tội vu khống và thắng kiện với số tiền kếch xù năm trăm nghìn bảng Anh mà tờ Daily Star phải bồi thường cho nguyên đơn.
Ông Archer thắng kiện nhờ sự tiếp tay của người bạn, Ted Francis, vì ông này làm chứng là vào cái đêm "đặc biệt" đó trong tháng 9 năm 1986 cả hai người đang ăn uống tại một nhà hàng ở khu Tây Luân Ðôn, chứ không hề có chuyện bậy bạï như tờ Daily Star tung tin. Sự thực thì đêm đó đúng là "cái đêm hôm ấy đêm gì" đối với Jeffrey Archer chứ chẳng phải đêm hai người ăn nhậu trong một nhà hàng! Jeffrey Archer còn nhờ ông Francis ngụy tạo một bức thư để câu chuyện thêm hữu lý, tuy chứng cứ đó chưa được dùng đến trong phiên tòa.
Chẳng biết tình bạn giữa hai người sau đó đi đến chỗ cơm không lành canh không ngọt như thế nào mà vào tháng 11 năm 1999, lúc cuộc vận động tranh cử chức thị trưởng Luân Ðôn của Archer gần đến đích thì Ted Francis cho nổ quả bom của mười hai năm trước: tiết lộ với báo News of the World việc Lord Archer nhờ mình làm chứng gian trong phiên tòa kiện báo Daily Star năm 1987. Jeffrey Archer đành rút lui khỏi cuộc chạy đua vào chức thị trưởng Luân Ðôn, và thú nhận đã nhờ Ted Francis che dấu cho mình trong vụ kiện năm xưa. Cảnh sát Luân Ðôn đã xúc tiến cuộc điều tra, và kết quả là cuộc đời chính trị của vị phó chủ tịch đảng Bảo Thủ một thời bỗng dưng sụp đổ với bản án nêu trên. Riêng người bạn "quí" của ông ta thì được trắng án.

JEFFREY ARCHER, ÔNG LÀ AI?
Jeffrey Archer, nhà văn Anh hiện đại, con của một chủ nhà in, sinh ngày 15 tháng 4 năm 1940 tại Luân Ðôn, nhưng lớn lên tại Somerset. Ông theo học tại đại học Oxford, và tại đây ông đã được tuyển chọn vào đoàn lực sĩ điền kinh của trường, và năm 1966 ông đại diện nước Anh trong một cuộc tranh tài thế giới với môn chạy nước rút 100 yards để đem về huy chương vàng với kỷ lục 9.6 giây. Ông trở thành nghị viên trẻ tuổi nhất của Viện Thứ Dân (House of Commons), lúc 29 tuổi. Năm 1985 ông được đề cử vào chức vụ Phó Chủ Tịch đảng Bảo Thủ. Năm 1992 ông bước lên Viện Quý Tộc (House of Lords). Tác giả hiện sống ở Luân Ðôn cùng vợ, Mary, và hai con, Wil và James.

Jeffrey Archer là một mẫu người hoạt động. Bên cạnh văn chương ông còn say mê nhiều địa hạt khác. Thời kỳ sinh viên của ông gắn liền với thể thao, thể dục; ông từng là chủ tịch Câu Lạc Bộ Thể Dục Ðại Học. Ông bước vào chính trị sớm, và những hoạt động sau này của ông hướng về con người và xã hội; năm 1991 trong cương vị điều hợp viên Chiến Dịch Cứu Trợ Các Bộ Lạc Dân Kurd ông đã giúp gây quỹ được 57 triệu Bảng Anh. Quay sang các bộ môn giải trí, ông từng là Chủ Tịch Hiệp Hội Bi-Da Chuyên Nghiệp Thế Giới, Mạnh Thường Quân của Quỹ Thể Thao Thanh Niên, và Phòng Thương Mại Tiểu Thương, Chủ Tịch Hội Hổ Trợ Môn Crikê của vùng Somerset.

Ngoài các truyện dài và kịch bản, Jeffrey Archer còn được biết đến như là một trong những cây bút viết truyện ngắn hay nhất thế giới hiện nay.
Truyện của ông là một chuỗi những pha hồi hộp nghẹt thở, cùng những nút mở bất ngờ - mang hơi hướm những truyện trinh thám Anh - hoặc giả những kết thúc bi đát để lại một dư hưởng kéo dài trong lòng người đọc như một điều gì để suy ngẫm.
Jeffrey Archer viết cuốn tiểu thuyết đầu tay, « Not A Penny More, Not A Penny Less » lúc 34 tuổi, sau khi rút lui khỏi Viện Thứ Dân và đang bấp bênh bên bờ hố khánh tận. Tác giả viết kịch bản đầu tay năm 1987, « Beyond Reasonable Doubt », một vở kịch đã được diễn đến 600 buổi tại hí viện của Hoàng Gia ở Tây Luân Ðôn. Xin liệt kê sau đây tác phẩm của Jeffrey Archer.
Truyện Dài
Not A Penny More Not A Penny Less; Shall We Tell The President; Kane and Abel; The Prodigal Daughter; First Among Equals; A Matter of Honour; As The Crow Flies; Honour Among Thieves; The Fourth Estate; The Eleventh Commandment; Sons of Fortune; A Prison Diary; A Prison Diary Volume 2; A Prison Diary Volume 3; In the Lap of the Gods; False Impression; The Gospel According to Judas (viết chung với Francis J. Muloney); A Prisoner of Birth.

Truyện Ngắn (liệt kê theo tuyển tập)
A Quiver Full of Arrows; A Twist in The Tale; Twelve Red Herrings; To Cut a Long Story Short; Cat O’Nine Tales.

Kịch Bản
Beyond Reasonable Doubt; Exclusive; The Accused.

Ðó là khái quát thân thế sự nghiệp của nhà văn kiêm chính trị gia Jeffrey Archer. Thực ra đường đời của Lord Archer không phải luôn luôn phẳng phiu, thênh thang, mà khá thăng trầm. Thời học ngành sư phạm tại Oxford chàng sinh viên Jeffrey Archer gặp cô nữ sinh Mary Weedon 19 tuổi thuộc phân khoa hóa học, và họ yêu nhau. Sau khi cưới nhau vào năm 1966, Lord Archer theo đuỗi tham vọng chính trị và thương mại, còn bà Archer tiếp tục con đường học vấn của mình và đã trở thành một trong những khoa học gia lỗi lạc của Anh Quốc về ngành năng lượng mặt trời.
Năm 1974, ở tuổi 34, lúc vợ đang mang thai đứa con thứ nhì, Lord Archer đã phải rời Viện Thứ Dân vì một thất bại tài chính lớn lao là mất trọn năm trăm nghìn bảng Anh, tức cả tài sản dành dụm của vợ chồng ông, vì đầu tư lầm vào một công ty "dỏm" của Canada. Họ mất nhà, lâm vào tình trạng nợ nần. Cả gia đình lúc bấy giờ phải sống nhờ vào số tiền ít ỏi mà đại học Cambridge trợ cấp cho bà Archer trong chương trình nghiên cứu hậu đại học. Jeffrey Archer bỏ ra một năm nằm nhà để viết cuốn tiểu thuyết giật gân đầu tay, "Not a Penny More, Not a Penny Less", một cuốn truyện hấp dẫn với những nút mở không ai lường được ở cuối mỗi chương. Cuốn sách được xuất bản năm 1975 và lập tức bán chạy như tôm tươi, đến nỗi có lúc chỉ trong một tháng công chúng Anh đã mua hai mươi lăm nghìn cuốn. Rồi mười bốn cuốn sách cùng hai kịch bản ra đời những năm tiếp theo đã mang lại cho nhà văn Jeffrey Archer sáu mươi triệu bảng Anh.
Hết hồi bỉ cực, Jeffrey Archer trở lại chính trường, bắt tay những nhân vật tai to mặt lớn, ký sách cho giới mộ điệu trong yến tiệc linh đình. Năm 1985 thủ tướng Margaret Thatcher bổ nhiệm ông vào chức vụ phó chủ tịch đảng Bảo Thủ.
Ngồi trên ghế danh vọng chưa được bao lâu thì năm 1986 báo chí tung tin ông ăn nằm với cô gái làng chơi tên Monica Coghlan. Jeffrey Archer cực lực phủ nhận điều loan truyền và kiện tờ Daily Star về tội vu khống. Ông thắng kiện nhờ một người bạn, Ted Francis, tiếp tay, và được bồi thường danh dự bằng một khoản tiền ngoạn mục là năm trăm nghìn bảng Anh. Dù "gở" được danh dự, ông vẫn từ chức phó chủ tịch đảng Bảo Thủ sau vụ tai tiếng kia.
Năm 1992 Jeffrey Archer trở lại Quốc Hội, và được tặng tước vị quí tộc để tưởng thưởng công lao đối với đảng Bảo Thủ.
Nhưng những vụ rắc rối dường như vẫn ghen tương với con người tài hoa Jeffrey Archer, vì hai năm sau ông lại bị tai tiếng do vụ mua bán cổ phiếu. Số là Lord Archer mua hộ cổ phần trong công ty truyền hình Anglia cho một người bạn và bán lại lãi hơn bảy mươi triệu bảng Anh. Vì vợ ông là giám đốc công ty nên sự việc đã gây ra tai tiếng là vụ làm ăn có tay trong mách nước. Archer phủ nhận điều cáo buộc đó, và tuyên bố mình chẳng lấy một xu nào trong dịch vụ kia. Nội vụ đã không phải ra trước tòa. Các luật sư của ông thừa nhận ông đã làm một việc sai lầm, vì tình ngay mà lý gian.
Năm 1999 sự nghiệp chính trị của Lord Archer bắt đầu sụp đổ vô phương cứu vãn. Ông đã đến gần lằn mức cuối của cuộc chạy đua vào chức vụ thị trưởng Luân Ðôn thì ông bạn vàng Teed Francis lật ngữa lá bài: tiết lộ động trời về việc gian dối trong vụ kiện năm 1987. Archer rút lui khỏi vòng tranh cử chức vụ thị trưởng Luân Ðôn, và bị khai trừ khỏi đảng Bảo Thủ.
Pháp luật là pháp luật. Lord Archer không thể đứng cao hơn pháp đình tại đường Old Bailey ở Luân Ðôn. Vụ án này, xét cho cùng, cũng bình thường như hệ quả của bao vụ phạm pháp khác. Thế nhưng nó lại gây nhiều chú ý, dư luận bàn tán không ít, chỉ vì bị can là Jeffrey Archer, vừa là một nhà văn nổi tiếng, vừa là một nhân vật chính trị có hạng của nước Anh. Thực ra, nếu ông chỉ là một nhà văn thôi thì sự kiện ông bị truy tố trước tòa có thể đã không gây một tiếng vang lớn như vậy. Người ta đã nhìn vào khía cạnh chính trị của vụ án nhiều hơn. Tại sao người bạn Ted Francis đã phản bội ông? Họ bất hòa với nhau từ hồi nào, vì lý do gì? Tại sao phải đợi đến giai đoạn cuối của cuộc tranh cử chức vụ thị trưởng Luân Ðôn ông Francis mới bật mí vụ kiện gian dối năm xưa? Tóm lại, mục tiêu đằng sau vụ án là gì? Và liệu nước Anh sẽ tu chính luật về ân thưởng tước quí tộc sau trường hợp của Lord Archer hay không, v.v. Xin nhường cho các vị thức giả phân tích, giải đáp những vấn đề khúc mắc đó. Người viết chỉ xin mạn đàm cùng quí vị vài điểm rất "con người" của nhà văn này.
Hình như mỗi lần đường đời mình đi vào một khúc quanh nghiệt ngã thì Jeffrey Archer lại cho "thăng hoa" một cái gì. Năm 1974, đứng bên bờ hố khánh tận, thì năm sau ông cho ra đời truyện dài đầu tay, "Not a Penny More, Not a Penny Less". Năm 1999 bắt đầu một ngã rẽ mới bi đát trong đời mình, tức vụ kiện tờ Daily Star mười hai năm trước đang bị điều tra, thì năm 2000 Lord Archer lại cho ra đời một kịch bản mới, "The Accused", một vở kịch mà bối cảnh là phòng xử của tòa án. Vở kịch bắt đầu diễn tại hí viện Theatre Royal Windsor tháng 9 năm 2000. Có hai điều đặc biệt về vở kịch này. Trước hết, tác giả đã thủ vai chính trong vở kịch do chính mình soạn, vai một người đàn ông tự biện hộ trước tòa về việc dan díu tình dục. Trọng tâm vở kịch xoay quanh sự kiện nhân vật đó thành thực hay gian dối. Ðiều đặc biệt kế tiếp là khán giả mỗi đêm được giao công việc của bồi thẩm đoàn: khi màn hạ họ phải bỏ phiếu biểu quyết người trong vở kịch có tội hay không. Ba tháng sau, vào tháng 12 năm 2000, Lord Archer trở lại phòng xử án, và lần này tòa án thật, không phải trên sân khấu! Và vở kịch đời thực đó đã khai diễn vào ngày 30 tháng 5 năm 2001 tại pháp đình ở đường Old Bailey, Luân Ðôn, để rồi ngày 19-7-2001 Jeffrey Archer đã lãnh bản án như đã nêu ở đầu bài viết này. Không biết trong bồi thẩm đoàn đã quyết định bản án cho nhà viết kịch Jeffrey Archer có ai đã đi xem vở kịch "The Accused" (Kẻ Bị Cáo Buộc) của ông và đã biểu quyết người trên sân khấu vô tội? Một điều đáng mừng là ông Archer chỉ ở trong tù phân nửa thời gian của bản án, và đã được tạm thích vào ngày 21-7-2003. Và như đã nói ở trên, vòng lao lý này là một khúc quanh nghiệt ngã khác đã khai sinh vài tác phẩm nữa cho nhà văn Jeffrey Archer: "A Prison Diary"; "A Prison Diary Volume 2"; "A Prison Diary Volume 3".
Sau bao thăng trầm trong đời mình, giờ đây nhà văn kiêm chính khách Jeffrey Archer có vẻ đã mõi mệt với những bon chen trong lãnh vực chính trị. Gần đây, vào ngày 26-2-2006, xuất hiện trong chương trình truyền hình "Sáng Chủ Nhật" (Sunday AM progamme) của hãng thông tấn BBC do Andrew Marr phụ trách, ông Archer đã cho biết không còn hứng thú trở lại chính trường nữa, và ông sẽ tiếp tục theo đuỗi con đường văn nghiệp của mình.

20-2-2008
Hà Kỳ Lam