CÁI Ơ VÀ CÁI MẺ

CÁI Ơ VÀ CÁI MẺ
Khiêm Cung

Cá kho là món ăn thông dụng trong các bữa cơm của người Việt nam. Quý bà nội trợ sáng chế rất nhiều thứ cá kho: cá kho tiêu với nước mắm để thêm một chút nước màu, tức là nước đường thắng đậm đen, vị cá kho vừa cay vừa mặn ngọt; cá kho hành ớt (kho luôn trái ớt càng thơm) lạt hơn một chút, ăn với xoài sống bằm hoặc với me chín, rất được cơm; cá kho quẹt, kho cho tới khi nước mắm sắt xuống, sền sệt, rắc tiêu đâm dập dập, ăn với chuối chín, xoài chín hoặc dưa hấu, ăn mấy chén đầy vun mà còn nhìn cái nồi cơm hoài, muốn ăn thêm nữa…Tóp mỡ bỏ thêm vào cá kho làm tăng thêm hương vị của món ăn bình dân nầy.

Nói tới cá kho, tôi nhớ cái ơ để kho cá, làm bằng đất nung, có hai cái quai ở hai bên, khác với cái nồi tay cầm, thường gọi tắt là cái tay cầm, cũng là một loại nồi nhỏ như cái ơ nhưng không có quai, mà chỉ có một cái cán cũng làm bằng đất nung, ngắn vừa đủ cầm. Ngày xưa cái tay cầm thường dùng để nấu cơm, gọi là “cơm tay cầm”. Không có cái ơ hay cái tay cầm, người ta dùng tô hay tộ để kho cá, gọi là “cá kho tộ”.

Còn cái mẻ kho thì tệ hơn cái ơ, thường thì cạn lòng hơn cái ơ và không lành lặn. Nói đến cái mẻ kho, chúng ta nhớ lại câu thành ngữ “Thạch Sùng còn thiếu mẻ kho”. Tương truyền rằng Thạch Sùng quê quán ở Thanh Châu, đời Tây Tấn, thông minh, mưu trí, được vua Tấn Vũ Đế phong cho những chức tước cao cả như Thái Thú Dương Thành, An Dương Hầu, Thứ Sử Kinh Châu, Thái Bộc, Vệ Úy. Thạch Sùng trở thành giàu có bậc nhất. Ông ta tự phụ không thiếu một vật gì trên đời.

Trong khi đó có Hậu Tướng Quân là Vương Khải, em của Hoàng Hậu, cũng rất giàu và rất xa xỉ.

Thạch Sùng và Vương Khải thách đấu của cải. Vương Khải đưa ra những vật quý giá như gấm vóc, ngọc ngà châu báu …, Thạch Sùng đều đáp trả được. Nhưng khi Vương Khải thách đưa ra cái mẻ kho thì Thạch Sùng chịu thua, phải giao toàn bộ gia sản cho Vương Khải.

Thạch Sùng tức tối mà chết, đầu thai thành con thằn lằn, thường hay chắc lưỡi vì tiếc của. Câu thành ngữ trên ngụ ý khuyên răn người đời dầu cho giàu sang đến đâu cũng có những thứ ta chưa có, đừng có tự phụ là ta hơn hết mọi người, cái gì trên đời ta cũng có.

Sydney, cuối Thu 2009