Viết

Viết
Mon, 08/09/2010 - 05:06 — songchi
Joyce Anne Nguyễn

Uploaded with ImageShack.us
Cách đây vài ngày tôi đọc lại 1 bài viết cũ của mình, “Bài viết không có tựa”, hay còn được biết đến với tên “Đừng bảo tôi im” do bác Hoàng Cơ Định đặt. Và nhận ra đã 1 thời gian rồi tôi gần như không viết gì. Nhìn sang xung quanh, tôi cũng thấy rất nhiều người đã ngưng bút, và bỏ cuộc. Tôi không nói về những người khác, nhưng riêng phần tôi, tôi biết tôi không có quyền than thở. Tôi không có quyền nói mình mệt mỏi. Hiện tại tôi không còn ở VN, nhưng tôi vẫn luôn mang dòng máu VN, và nhìn chung tôi không làm được gì nhiều, thế nên tôi không thể bỏ cuộc. Tôi sẽ tiếp tục viết. Và làm gì đó, theo cách này hay cách khác.
Tôi không cần viết, hiển nhiên. Tôi có thể chỉ đơn giản tiếp tục học và làm những việc đúng với tuổi tôi, tiếp tục đời sống tại Na Uy, đôi khi đi chơi đây đó tìm hiểu những đất nước khác, như lúc này đang lang thang Roma trước khi trở lại trường. Thế nhưng, nói như Isabel Allende, làm sao 1 người có thể không viết về những nghèo khổ và bất công trong xã hội khi những người đang cam chịu những điều đó không có quyền cất tiếng nói? Viết không chỉ cho bản thân. Viết cho những người bị buộc phải im lặng. Viết cho những người mất gần như mọi thứ chỉ vì khát vọng tự do. Viết cho những người đã ngã xuống. Viết cho những người đấu tranh cô độc. Viết cho những người còn đang sống và không biết mình bị thiệt thòi và thiếu các quyền sống cơ bản của con người. Viết cho những người đang vô cảm hoặc không biết nhiều về tình hình đất nước. Viết cho dân tộc. Viết cho những phần lãnh thổ lãnh hải đã mất. Viết cho lịch sử. Viết cho những người đã khuất, đang sống và những thế hệ tiếp sau. Viết không phải là tuyên truyền. Viết không phải là hô hào nhân dân xuống đường còn mình an toàn ngồi ở nước khác. Viết là viết ra cảm xúc và sự thật. Viết là viết những gì đã nhìn thấy. Viết là nói về những bất công đang diễn ra. Viết là viết về những khác biệt giữa nước ta và nước khác, để thay đổi, tiến bộ và đấu tranh cho những quyền sống cơ bản. Viết là làm thức tỉnh, là kêu gọi sự quan tâm.
Hãy trả lời tôi.
Bạn cảm thấy gì khi mỗi ngày ra đường thấy kẹt xe, khói bụi, “lô cốt” khắp nơi và các hệ thống làm đường kéo dài từ năm này sang năm khác? Bạn cảm thấy gì khi ngày ngày mở báo ra đọc, nhìn thấy hàng loạt thông tin về tai nạn giao thông (do kẹt xe, vấn đề đường sá…), sập cầu, cháy nhà…? Bạn cảm thấy gì khi những nhà cầm quyền thản nhiên tiến hành dự án bauxite tại Tây Nguyên bất chấp các tác hại và bản kiến nghị? Bạn cảm thấy gì khi biết các ông lãnh đạo cho TQ thuê rừng đầu nguồn? Bạn cảm thấy gì khi chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết nói VN và Cuba canh giữ hòa bình cho thế giới? Bạn cảm thấy gì khi bà Tôn Nữ Thị Ninh so sánh nhân dân với con cái khi tuyên bố tại buổi họp mặt với Hoa Kỳ “Trong gia đình chúng tôi có những đứa con, cháu hỗn láo, bướng bỉnh thì để chúng tôi đóng cửa lại trừng trị chúng nó, dĩ nhiên là trừng trị theo cách của chúng tôi. Các anh hàng xóm đừng có mà gõ cửa đòi xen vào chuyện riêng của gia đình chúng tôi”? Bạn cảm thấy gì khi người ta bảo bạn phải biết ơn Đảng, Đảng là chân lý, bạn không được quyền phê bình, dù cha mẹ bạn nuôi bạn ăn học, đóng học phí cho bạn, bạn đi học lên lớp nhờ công sức bạn học và thi đậu, rồi lớn lên cũng chính bạn kiếm việc kiếm tiền nuôi chính bạn và gia đình bạn, nhà nước không cho giáo dục miễn phí và cũng không có chế độ y tế nào đảm bảo cho bạn, khi thất nghiệp bạn chẳng có trợ cấp, khi bạn già chẳng ai nuôi bạn ngoài con cháu, khi thình lình bạn chết gia đình cũng chẳng có 1 xu hoặc rất ít, trong khi đó ở nhiều quốc gia khác người dân được trợ cấp rất tốt nhưng không bao giờ xem những người lãnh đạo là cha mẹ? Bạn cảm thấy gì khi bạn được học là nước ta có thừa dân chủ, nhưng sau 1 ngày vừa nói về sự kiện 2 nhà báo bị bắt do vụ PMU18, ngày hôm sau tất cả các báo đồng loạt im lặng, bản thân thượng tướng Nguyễn Văn Hưởng gần đây phát biểu “Nước ta không có phản biện, phản biện là phản động”, những người bất đồng chính kiến chưa gây nguy hại cụ thể nào đã bị bắt giam, các bloggers mất việc, 1 tờ báo du lịch khẳng định chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa bị đình bản và khi bạn thử đứng trong lớp hỏi về Hoàng Sa, Trường Sa thì câu trả lời bạn nhận được là “Đây là vấn đề nhạy cảm không nên bàn tới.”? Bạn cảm thấy gì khi trong trường lớp bạn luôn được dạy là chế độ tư bản đang giãy chết bên bờ vực thẳm nhưng các nước tư bản vẫn đang phát triển giàu mạnh và các nước theo chế độ cộng sản đều đã sụp đổ ngày nay chỉ còn lại TQ, VN, Bắc Hàn, Cuba? Bạn cảm thấy gì khi chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng công ty Than và Khoáng sản, ông Đoàn Văn Kiểng, nói về dự án bauxite:“Lỗ hay lãi chỉ là dự đoán. Chúng tôi nói có lãi, các nhà khoa học bảo không. Khoa học và thực tế bao giờ cũng là 50:50. Vậy thì tốt nhất hãy làm đi, rồi mới kiểm nghiệm được. Thực tế sẽ trả lời.”? Bạn cảm thấy gì khi bạn du lịch sang nước khác và người ta chỉ nói “Ni hao” hoặc “Konnichiwa” với bạn? Bạn cảm thấy gì khi đọc tin công an đánh chết dân? Bạn nghĩ sao khi 1 ủy viên chi bộ tuyên bố “Hoàng Sa, Trường Sa là bãi hoang chim ỉa.”? Bạn cảm thấy gì khi đọc tin ngư dân bị hải quân TQ đánh cướp và giết chết, báo chí VN ban đầu chỉ nói là tàu lạ, rồi sau đó mới thừa nhận? Bạn cảm thấy gì về bài báo phân tích VN phải mất 175 năm để theo kịp Singapore, với điều kiện Singapore không phát triển? Bạn cảm thấy gì khi thử so sánh sự chênh lệch trong mức tiền thưởng Tết của 1 công nhân bình thường và 1 quan chức ở nước ta? Bạn cảm thấy gì và theo bạn vì nguyên do gì người VN luôn tìm cách ra khỏi nước dù phải chịu cực khổ và tủi nhục khi sang nước người bằng những con đường kết hôn với chồng Đài Loan, sang lao động tại Malaysia hay Đông Âu, hoặc du học và ở lại?…
Bạn nhìn thấy cả. Những bất công đang diễn ra và bạn nhìn thấy tất cả. Nhưng bạn đã lựa chọn: im lặng. Bạn im lặng vì những người khác im lặng. Bạn im lặng và bạn muốn mọi người đều im lặng. Bạn cũng muốn tôi phải im lặng. Bạn chất vấn tôi, hỏi tôi nhận bao nhiêu tiền để viết, và tại sao tôi phải viết khi tôi hoàn toàn có quyền quên đi và bắt đầu 1 cuộc sống mới tại nước khác, nhưng tôi tin bạn đã biết câu trả lời tại sao.
Gần 1g sáng, 8/8/2010, Roma, Ý.
Viết tặng những người bạn trên facebook, những bloggers đang viết, đã ngừng viết và những bloggers sẽ bắt đầu viết.


Chỉ thị Lý Luận Phê Bình Văn Học: Cứ như Rứa…như Rứa!
Wed, 08/04/2010 - 22:38 — songchi
Trần Đào Đức

Uploaded with ImageShack.us
Nguồn: laodong.com.vn
Người quan sát những sinh hoạt văn học trong nước đứng trên “lề trái” hoặc đứng bên ngoài các lề vạch sẵn, khi theo dõi những thông tin về cuộc hội thảo ‘Văn học, nghệ thuật phản ánh hiện thực đất nước hôm nay’ do Hội đồng LLPBVHNTTU tổ chức từ ngày 12-13/7/2010 tại thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng dưới sự chỉ đạo của ông Tô Huy Rứa, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, không khỏi ngậm ngùi cho tình cảnh sinh hoạt văn học nước nhà. Đây là cuộc hội thảo hàng năm về văn học nghệ thuật được chính quyền tổ chức kể từ năm 2008 với chủ đề ‘Văn học, nghệ thuật trong cơ chế thị trường và hội nhập,’ và năm 2009 với chủ đề ‘Tính dân tộc và tính hiện đại trong văn học, nghệ thuật.’
Người ta không khỏi thắc mắt đặt câu hỏi là tại sao mấy năm gần đây Đảng CS lại ‘bị trăn trở’ nhiều về mặt lý thuyết văn học như vậy? Vì từ năm 1955 ở Miền Bắc và từ sau tháng Tư 1975 trên cả nước, về lý thuyết văn học vẫn ‘hồng và chuyên’ hiện thực xã hội chủ nghĩa, nay tại sao lại phải ‘đặt vấn đề’ rồi ‘ra chỉ thị’ một cách khẩn thiết như vậy? Nói ‘đặt vấn đề’ thì quả thực đã quá lương thiện, và ngây ngô, vì với giới cầm quyền hiện nay không làm gì có việc ‘đặt vấn đề’ về mặt quan điểm của Đảng, trò rao hàng khuyến khích ‘phản biện’chỉ là một thủ thuật đánh tráo khái niệm và giăng bẫy. Nhưng nhìn vào những gì đang diễn ra trong sinh họat văn học nghệ thuật, ít ra từ trên mười năm trở lại đây, thì không khó nhận ra lý thuyết phê bình văn học ‘hiện thực xã hội’ hầu như đã bị đông đảo giới trí thức, nhà văn, và nghệ sĩ – nhất là giới trẻ - đã ‘lẳng lặng’ bỏ vào thùng rác. Cho nên trước ‘hiện thực’ này Đảng CS phải thay đổi chiến lược, dùng những mánh khóe ‘ma bùn ma tịt’ khác để cứu vãn tình hình. Một trong những mánh khóe đó là: dùng tiền bạc, quyền lợi làm mồi nhử. Chẳng là vì nay Đảng trong tay đã có chút tiền (tiền đó là của dân chúng do Đảng độc quyền quản lý) thì tại sao lại không dủng hạ sách ‘mua nhân tâm’ bằng tiền bạc, quyền lợi, đãi ngộ? Nói một cách ‘bình dân giáo dục’ thì: thằng/con nào theo tao thì tao bố thí cho chút cháo, thằng/con nào không theo thì chỉ có nước đứng ngoài rìa mà ‘nhìn mồm’ những đứa ăn tiền. Nếu phản ứng quá đáng thì sẽ có công an xử. Chúng tôi đưa ra nhận xét về ‘điểm’ như vậy chắc hẳn không là quá đáng vì đã căn cứ trên những ‘hiện tượng’ sau đây: Thứ nhất, cuộc hội thảo được tổ chức rất ‘hoành tráng’ (tất nhiên tốn nhiều tiền) và lại được tổ chức ở thành phố Đà Lạt vốn là một nơi nghỉ mát nhiều người ưa thích. Tính chất ‘đãi ngộ’ từ đó lộ ra. Nhìn vào con số những người tham dự ta thấy ngay các thành phần như: lãnh đạo Trung ương, trí thức trung thành với đảng với những chức danh như Giáo sư/Phó giáo sư Tiến sĩ (bệnh truyền nhiễm sính bằng cấp), những nhà văn nhà báo, những cây viết phê bình có chút danh (nhưng chịu làm cò mồi) là những người có tham luận được đọc. Vì theo lời quảng bá đây là những người ‘thực sự quan tâm đến vấn đề ‘hiện thực đất nuớc’ hôm nay. Ngoài ra còn có sự có mặt của những ‘tên tuổi’ – một đôi vị được đám học trò, đệ tử coi như những ‘đại thụ’ hiếm hoi còn sót lại - nhưng đôi vị trước đây có thành tích phản biện nay muốn tiếp tục chơi trò lăng ba vi bộ giữa hai lề ‘phải trái’để kiếm chác – nhất là những vị đã cao tuổi – cũng được mời dự, tuy không có tham luận được chọn đọc, như một chứng cớ Đảng bày tỏ sự đãi ngộ, nên nhận tham dự để có dịp du hí. Cái chặc lưỡi tự an ủi ‘tội gì’ không dự của các vị này đã cho thấy bản lãnh của các vị đó đang dần dần hạ xuống tầm mặt đất. Thương thay! Nhìn chung, tự bản chất, đây là một cuộc trình diễn có bài bản. Nhưng khốn thay cuộc trình diễn này đối với người hiểu chuyện chỉ là một trò hề. Vì chứng nói bằng được, nói dai, nói dở cứ tiếp diễn mà không biết xấu hổ. Nếu trò ‘dziễu dzở’ này được đem đi ‘hội nhập’ với thế giới thì thế giới sẽ được một trận cười nghiêng ngả.
Về những bài tham luận do báo chí dòng chính lề phải tường thuật, dân chúng bỏ tiền mua báo hàng ngày, và ngay cả những người trong giới sinh hoạt văn học nghệ thuật – ngoài những kẻ thời cơ – thiết tưởng chẳng mấy ai thèm bỏ thì giờ đọc. Và nếu có ai hỏi họ về nội dung hội thảo lý luận phê bình văn học nghệ thuật’ năm nay ra sao, thì câu trả lời xác thực nhất phải là ‘cứ như Rứa…như Rứa’! Đối với những người lương thiện trong và ngoài nước, còn có sự trong sạch trí thức (probité intellectuelle) ở trong hay ngoài giới sinh hoạt lý luận phê bình hay sáng tác, thì câu kết luận phải là: chỉ khi nào Ban Tuyên giáo Trung ương được dẹp bỏ thì khi đó hãy nói đến lý thuyết văn học. Vì bản chất của lý thuyết văn học là luôn luôn đứng ở vị thế đối lập, nói như Antoine Compagnon. (Lưu ý: hiện quyển Le démon de la théorie/Ác quỉ lý thuyết của Antoine Compagnon đã được dịch ra tiếng Việt và bày bản ở các tiệm sách trong nước. Đây cũng là một điều khôi hài lớn vì trong khi bên trong phòng hội thảo LLPB hoành tráng người ta đang phùng mang trợn mắt rao giảng lý luận hiện thực xã hội thì ngoài xã hội cuốn sách ‘phản động’ này ngang nhiên được phát tán.) Bằng không thì mãi mãi thì LLPB vẫn là ‘cứ như Rứa…như Rứa’!