Lịch sử các lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ

Lịch sử các lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ
Năm 1789, nước Mỹ chứng kiến lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống đầu tiên ở New York. Kể từ đó đến nay, địa điểm và thời gian tuyên thệ có nhiều thay đổi song có một nghi lễ bất biến, đó là lời tuyên thệ.


Năm 1789, George Washington tuyên thệ nhậm chức, trở thành Tổng thống đầu tiên của Mỹ . (Ảnh: Getty Images)
Trong lịch sử, địa điểm tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Mỹ thay đổi 3 lần, đầu tiên là New York, tiếp đến là Philadelphia và sau cùng là Washington.

Thời điểm nhậm chức cũng có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, kể từ năm 1937, người Mỹ đã chính thức chọn 20/1 là ngày tuyên thệ nhằm đẩy nhanh sự chuyển giao giữa chính quyền cũ và mới.

Dưới đây là các lễ nhậm chức của Tổng thống trong lịch sử Mỹ:
Ngày 30/4/1789: Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ tuyên thệ nhậm chức. Các tổng thống đều nói cụm từ: "Xin Chúa hãy giúp con" và hôn lên cuốn kinh thánh sau khi tuyên thệ. George Washington tuyên thệ nhậm chức ở Phố Wall, New York.

Ngày 4/3/1793: Lễ nhậm chức đầu tiên ở Philadelphia. George Washington có bài phát biểu ngắn nhất: 135 từ.

Ngày 4/3/1797: John Adams trở thành Tổng thống đầu tiên tuyên thệ trong buổi lễ do Bộ trưởng Tư pháp chủ trì tại bang Philadelphia.

Ngày 4/3/1801: Thomas Jefferson là Tổng thống đầu tiên nhậm chức tại Washington D.C.

Ngày 4/3/1809: Lễ nhậm chức của Tổng thống James Madison được tổ chức tại phòng họp Hạ viện trên đồi Capitol. Lần đầu tiên dạ tiệc nhậm chức được tổ chức

Ngày 4/3/1817: James Monroe là Tổng thống đầu tiên tuyên thệ nhậm chức và có bài phát biểu nhậm chức ngoài trời.

Ngày 5/3/1821: Tổng thống Monroe tổ chức lễ nhậm chức nhiệm kỳ 2 lùi lại một ngày so với truyền thống vì ngày 4/3 năm đó rơi vào Chủ nhật.

Ngày 4/3/1829: Andrew Jackson là Tổng thống đầu tiên nhậm chức ở Cánh Đông đồi Capitol.

Ngày 4/3/1833: Lễ nhậm chức lần 2 của Andrew Jackson. Đây là lần cuối cùng Bộ trưởng Tư pháp John Marshall chủ trì lễ nghi. Ông đã chủ trì tổng cộng 9 lễ nhậm chức kể từ thời John Adams.

Thomas Jefferrson là Tổng thống thứ 3 của Mỹ. (Ảnh: visitingdc.com)

Ngày 4/3/1837: Martin Van Buren là Tổng thống đầu tiên mà tiếng Anh không phải tiếng mẹ đẻ. Buren người gốc Hà Lan và thường nói tiếng Hà Lan ở nhà.

Đó cũng là lần đầu tiên Tổng thống mới đắc cử và Tổng thống cùng nhau đi xe tới Capitol nhậm chức.
Ngày 4/3/1841: William H. Harrison là Tổng thống đầu tiên tới Washington bằng xe lửa. Ông cũng là người có bài phát biểu nhậm chức dài nhất: 8.445 từ.
Bất chấp cơn bão tuyết sắp đến, Harrison đã hăng hái đến mức không chịu đội mũ hay mặc áo khoác trong khi đọc diễn văn và trong buổi diễu hành từ Capitol. Kết quả là ông đã bị cảm lạnh rồi viêm phổi và qua đời một tháng sau đó.

Ngày 6/4/1841: John Tyler trở thành vị Phó Tổng thống đầu tiên lên nắm quyền Tổng thống sau cái chết của William H. Harrison.

Ngày 4/3/1845: Lễ nhậm chức của James K. Polk là lần đầu tiên có dấu ấn của công nghệ: điện báo. Đây cũng là buổi lễ đầu tiên được minh họa trên báo London News.
Ngày 4/3/1853: Franklin Pierce đã dùng từ "xác nhận" thay vì dùng chữ "thề" khi đọc lời thề.

Ngày 4/3/1857: Lễ nhậm chức James Buchanan là buổi lễ đầu tiên được chụp ảnh.

Ngày 4/3/1861: Đội kỵ binh hộ tống Abraham Lincoln tới đồi Capitol được trang bị "tận răng", tạo ra một sự bảo vệ chưa từng có tiền lệ dành cho Tổng thống đắc cử.

Ngày 4/3/1865: Trong buổi nhậm chức nhiệm kỳ 2 của Lincoln, lần đầu tiên người Mỹ gốc Phi tham gia lễ diễu hành.

Ngày 4/3/1873: Ulysses S. Grant đã trải qua ngày nhậm chức giá lạnh nhất so với những người tiền nhiệm. Nhiệt độ buổi chiều khoảng âm 8 độ C với vận tốc gió 64 km/giờ.

Lễ nhậm chức của James Buchanan năm 1857 diễn ra tại Cánh Đông đồi Capitol. (Ảnh: memory.loc.gov)

Ngày 3/3/1877: Ngày 4/3 năm này rơi vào Chủ nhật, vì vậy Rutherford B. Hayes tuyên thệ sớm một ngày để đảm bảo chuyển giao quyền lực diễn ra hòa bình. Lễ nhậm chức công khai diễn ra vào ngày 5/3.

Lễ nhậm chức nhiệm kỳ 2 của Abraham Lincoln năm 1865. (Ảnh: memory.loc.gov)

Ngày 4/3/1881: James Garfield là Tổng thống đầu tiên chứng kiễn lễ diễu hành từ trên một khán đài được dựng trước Nhà Trắng.

Ngày 4/3/1897: Lễ nhậm chức đầu tiên của William McKinley. Đây là buổi lễ đầu tiên được quay camera. Ông cũng là Tổng thống đầu tiên đứng trên khán đài bọc kính.

Quốc hội chủ trì tiệc trưa dành cho Tổng thống và Phó Tổng thống.
Ngày 4/3/1901: McKinley nhậm chức lần hai và lần đầu tiên Hạ viện cùng với Thượng viện thành lập ICCIC, một ủy ban chung của Quốc hội phụ trách các nghi lễ Nhậm chức, để chuẩn bị cho sự kiện trọng đại này.
Ngày 4/3/1909: Lễ nhậm chức của William H. Taft diễn ra ở phòng họp Thượng viện vì có bão tuyết. Đây cũng là lần đầu tiên phu nhân một vị Tổng thống đi xe cùng chồng trong đoàn diễu hành từ đồi Capitol tới Nhà Trắng sau lễ nhậm chức.

Ngày 4/3/1913: Woodrow Wilson nhậm chức. Dạ tiệc bị hoãn.

Ngày 4/3/1917: Wilson nhậm chức nhiệm kỳ 2. Lần đầu tiên sự kiện này được tổ chức vào Chủ nhật và lần đầu một Đệ nhất phu nhân Mỹ đi cùng Tổng thống cả đến và rời khỏi Capitol. Đây cũng là lần đầu tiên phụ nữ tham gia diễu hành.

Ngày 4/3/1925: Calvin Coolidge là Tổng thống đầu tiên có lễ nhậm chức được phát thanh trên toàn quốc. Ông cũng là người đầu tiên tuyên thệ trong một buổi lễ do một cựu Tổng thống (William Taft) chủ trì.
Ngày 4/3/1929: Lễ nhậm chức của Herbert Hoover là lần đầu tiên được quay dưới dạng phim thời sự.

Ngày 4/3/1933: Franklin Delano Roosevelt và phu nhân Eleanor bắt đầu lễ cầu nguyện truyền thống tại Nhà thờ St. John.

Ngày 20/1/1937: Franklin Delano Roosevelt nhậm chức nhiệm kỳ 2. Lần đầu tiên sự kiện này diễn ra vào ngày 20/1 theo một sửa đổi trong Hiến pháp Mỹ. Đây cũng là lần đầu tiên Phó Tổng thống được tấn phong ngoài trời trên cùng sân khấu với Tổng thống.

Ngày 20/1/1945: Trong một buổi lễ đơn giản tại Nhà Trắng, Roosevelt trở thành Tổng thống duy nhất tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ 4.
Ngày 20/1/1949: Harry S. Truman nhậm chức và lần đầu tiên sự kiện này được phát trên truyền hình. Truman cũng phục hồi nghi lễ khiêu vũ chính thức.
Ngày 20/1/1953: Dwight D. Eisenhower phá vỡ tiền lệ khi kể lại lời cầu nguyện của riêng ông sau khi tuyên thệ. Ông cũng không hôn lên quyển Kinh thánh. Đây còn là lần đầu tiên ủy ban ICCIC chủ trì tiệc trưa nhậm chức tại đồi Capitol.


Ngày 20/1/1961: John F. Kennedy là Tổng thống Mỹ đầu tiên theo Công giáo. Lễ nhậm chức của ông là lần đầu tiên có một nhà thơ tham gia vào chương trình.

Ngày 20/1/1963: Lyndon B. Johnson là Tổng thống đầu tiên tuyên thệ trong buổi lễ do một phụ nữ tổ chức và diễn ra trên chiến Không lực 1.

Ngày 20/1/1969: Richard M. Nixon tuyên thệ trên hai cuốn Kinh thánh, cả hai đều là tài sản gia truyền.

John F. Kennedy tại buổi lễ nhậm chức năm 1961. Ông nói: "Đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta - hãy hỏi ta đã làm gì cho tổ quốc". (Ảnh: AP).

Ngày 20/1/1974: Gerald Ford là phó Tổng thống đầu tiên không qua bầu cử trở thành Tổng thống.

Ngày 20/1/1981: Ronald Reagan tuyên thệ và đây là lễ nhậm chức đầu tiên được tổ chức ở Cánh Tây đồi Capitol.

Ngày 21/1/1985: Lễ nhậm chức của Reagan diễn ra ở đại sảnh hình tròn Capitol Rotunda do thời tiết giá lạnh. Reagan đã tuyên thệ kín tại Nhà Trắng vào 20/1 do ngày này rơi vào Chủ nhật.

Bill Clinton là tổng thống trẻ thứ 3 trong lịch sử Mỹ nhậm chức năm 1993, chỉ nhiều tuổi hơn Theodore Roosevelt và John F. Kennedy (Ảnh: Telegraph).

Ngày 20/1/1997: Bill Clinton nhậm chức nhiệm kỳ 2 và lần đầu tiên sự kiện này được truyền trực tiếp qua Internet.

Ngày 20/1/2001: George W. Bush hy vọng sử dụng cuốn Kinh thánh mà cả George Washington và George H.W. Bush từng dùng trong lễ nhậm chức của họ. Tuy nhiên, do trời mưa nên ông Bush phải dùng cuốn kinh thánh của gia đình.

Lễ nhậm chức TT Mỹ tiếp nối biểu tượng dân chủ của Hoa Kỳ
20/01/2009
Hôm nay, ngày 20 tháng giêng, ông Obama trở thành vị Tổng Thống thứ 44 của Hoa Kỳ. Ông sẽ tiếp nối truyền thống chuyển giao quyền lực một cách êm thắm từ Tổng Thống này sang Tổng Thống khác, một truyền thống đã có từ khi Tổng Thống đầu tiên của Hoa Kỳ là George Washington nhậm chức vào năm 1789. Thông Tín Viên Jim Malone có câu chuyện về lịch sử những cuộc nhậm chức Tổng Thống và cho thấy tại sao sự kiện này là biểu tượng quan trọng của chế độ dân chủ Hoa Kỳ.



Từ trái cựu TT George H.W. Bush, TT tân cử Barack Obama, cựu TT Bill Clinton và cựu TT Jimmy Carter, dự buổi tiệc tại Tòa Bạch Ốc do TT George W. Bush (giữa) khoản đãi
Các buổi lễ nhận chức của Tổng Thống Hoa Kỳ trong mấy chục năm gần đây là những sự kiện quan trọng, được tổ chức công phu, có sự tham dự của hàng trăm ngàn người theo dõi trước trụ sở Quốc Hội ở Washington, và sau buổi lễ là màn diễn hành và buổi tối là các buổi khiêu vũ thường được gọi là dạ vũ nhậm chức.

Truyền thống tổ chức lễ nhận chức có nguồn gốc khiêm nhường. Ông George Washington, Tổng Thống đầu tiên, tuyên thệ trên một bao lơn ở thành phố New York năm 1789, lúc bấy giờ New York là thủ đô đầu tiên của nước Mỹ.

Lễ nhậm chức là chuyện bắt buộc được ghi trong hiến pháp, và theo truyền thống chánh án Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ đứng chủ tọa lễ tuyên thệ. Khi tuyên thệ, tân Tổng Thống cam kết sẽ trung thành chấp hành chức vụ của mình cũng như sẽ bảo tồn, bảo vệ và bênh vực bản Hiến pháp.

Tục truyền rằng Tổng Thống George Washington đã thêm vào cuối lời thề cụm từ ‘xin Thượng Đế phù trợ cho tôi’, nhưng nhiều sử gia không tin đây là những lời của ông Washington. Dù vậy, hầu như Tổng Thống nào cũng nói câu như vậy vào lúc tuyên thệ nhậm chức.

Các lễ nhậm chức Tổng Thống Hoa Kỳ đã trở thành những biểu tượng đậm nét của nền dân chủ Hoa Kỳ.

Ông Marvin Kranz trước đây phục vụ tại Thư viện Quốc Hội nay đã nghỉ hưu. Ông được xem là chuyên viên về các buổi lễ nhậm chức Tổng Thống.
Ông Kranz nói: “Tôi có thể nói rằng đây là một trong những sự kiện lớn, theo cái nghĩa chúng ta có thể gọi đó là một hình thức tôn giáo của đời thường tại nước Mỹ. Mặc dù hầu như Tổng Thống nào cũng nói rằng mình nhậm chức dưới sự che chở của đấng Thượng Đế Toàn Năng, nhưng về mặt cơ bản, đây là một buổi lễ có tính cách thế tục, và là một sự kiện diễn ra mỗi 4 năm, dù trong thời chiến hay thời bình, bất kể chuyện gì đi chăng nữa.”

Một trong những phần quan trọng của buổi lễ là bài diễn văn nhậm chức, qua đó tân Tổng Thống nói về đường hướng mà ông muốn đưa nước Mỹ đi về đâu trong 4 năm sắp tới.

Tương đối rất ít bài diễn văn nhận chức được người ta nhắc nhở trong một thời gian lâu dài, còn những bài được nhắc nhở lâu dài thường là những bài đọc trong lúc nước Mỹ trải qua một cuộc khủng hoảng.

Ông Stephen Hess, chuyên viên về chính trị tại viện nghiên cứu Brookings ở Washington nhận định về các bài diễn văn của các Tổng thống.

Ông Hess nói: “Chúng ta có thể kể đến cả hai bài diễn văn của Tổng Thống Abraham Lincoln. Bài đầu, ông đọc vào lúc sắp sửa có nội chiến, ông cố gắng kêu gọi sự đoàn kết quốc gia. Bài sau, ông đọc vào lúc chấm dứt nội chiến để nói về ý nghĩa của hòa bình. Ngoài ra cũng phải kể đến bài diễn văn của Tổng Thống Franklin Roosevelt vào giai đoạn Đại Khủng Hoảng Kinh tế năm 1933. Chỉ có một bài diễn văn thật hay được đọc vào lúc nước Mỹ không có biến cố nào quan trọng, nhưng nó hay vì người đọc bài đó thật là người có tài hùng biện. Đó là bài diễn văn của Tổng Thống John Kennedy năm 1961."

Bài diễn văn của ông Franklin Roosevelt năm 1933 được nhớ tới là vì ông cố trấn an nhân dân rằng mọi chuyện sẽ yên, mặc dù có suy thoái kinh tế. Câu nói nổi danh trong bài này là: chúng ta không có gì phải sợ, ngoại trừ chính sự sợ hãi. Theo ông, sự sợ hãi làm ý chí của chúng ta bị tê liệt, ý chí đó có thể biến thất bại thành thắng lợi.

Tổng ghống Roosevelt nói: “Quốc gia vĩ đại này sẽ tồn tại giống như đã từng tồn tại. Chúng ta sẽ hồi sinh và chúng ta sẽ giàu mạnh.”

Các lễ tuyên thệ nhậm chức thường tượng trưng cho thay đổi chính trị và đôi khi thay đổi thế hệ lãnh đạo của Hoa Kỳ.

Tổng Thống John Kennedy đưa nước Mỹ vào một kỷ nguyên chính trị mới, qua bài diễn văn nhậm chức năm 1961.

Tổng thống Kennedy nói: “Hãy để cho bạn hữu cũng như kẻ thù biết rằng, kể từ nay và tại địa điểm này, ngọn đuốc lãnh đạo đã chuyển sang cho thế hệ mới của người Mỹ. Thế hệ đó sinh trưởng trong thế kỷ này, đã từng tôi luyện trong chiến tranh, và ý thức rõ thế nào là một nền hòa bình cay đắng và khó khăn.

Hai mươi năm sau đó, giữa lúc nước Mỹ gặp khó khăn kinh tế, Tổng Thống Ronald Reagan cũng mở đầu cho một thay đổi chính trị tại Washington. Ông Reagan có một câu rất nổi tiếng, đó là ‘Chính quyền không phải là giải pháp cho vấn đề. Chính quyền chính là nguyên nhân gây ra vấn đề.’

Tổng thống Reagan nói: “Đã đến lúc duyệt xét lại và tinh giản guồng máy chính quyền, vì guồng máy này có những dấu hiệu là đã lớn quá mức chấp nhận của những người mà guồng máy đó cai trị.”

Tổng Thống William Henry Harrison chiếm kỷ lục về bài diễn văn dài nhất. Ông nói hơn một tiếng rưỡi giữa trời tuyết và lạnh của năm 1841. Sau đó ông bị viêm phổi và một tháng sau thì qua đời. Ông chiếm một kỷ lục khác, người giữ chức Tổng Thống ngắn ngày nhất của nước Mỹ.

Mặc dù có rất nhiều bài diễn văn nhậm chức Tổng Thống bị người đời quên lãng, buổi lễ nhận chức vẫn còn là một lễ hội quan trọng, nói lên chế độ dân chủ và sự chuyển giao quyền lực êm thắm của Hoa Kỳ.

Chuyên viên Marvin Kranz nói rằng cảnh tượng của một Tổng Thống xuất nhiệm và một Tổng Thống lãnh nhiệm cùng đứng chung với nhau trên một khán đài, sẽ giúp nước Mỹ đoàn kết lại, sau một thời gian tranh cử sôi động và có vẻ mất đoàn kết.

Chuyên viên Kranz nói: “Việc này cứ liên tiếp diễn từ thời tổng thống này sang đời tổng thống khác. Kể từ sau năm 1789, cứ mỗi 4 năm chuyện đó lại tái diễn. Không hề có một cuộc cách mạng, không hề có một cuộc nổi dậy vũ trang. Sự kiện đó diễn ra một cách bình thường, đơn giản. Chúng ta chấp nhận như thế. Nhưng không phải ai cũng thích. Lấy ví dụ như khi Tổng Thống Thomas Jefferson nhận chức năm 1801. Ông John Adams, vị Tổng Thống tiền nhiệm đã bị đánh bại sau một nhiệm kỳ, đã đi khỏi Washington, không thấy xuất hiện trên khán đài. Vào thời bây giờ, mặc dù người mới và người cũ không ưa nhau, nhưng khi có thay đổi, vị cựu Tổng Thống sẽ đi cùng với tân Tổng Thống từ Tòa Bạch Ốc đến khán đài nhận chức.”

Lần này, Tổng Thống tân cử Barack Obama cảm thấy ông có mối liên hệ đặc biệt với Tổng Thống Abraham Lincoln, một người được nhiều người Mỹ da đen xem là người hùng, nhờ tài lãnh đạo của ông trong cuộc nội chiến.

Vào ngày lễ tuyên thệ, Ông Obama sẽ vinh danh ông Lincoln bằng cách đặt tay trên cùng quyển Kinh Thánh mà ông Lincoln đã dùng trong lần nhận chức đầu tiên của ông vào năm 1861.