Bài tham dự số 96\VBST

Người viết: Nguyễn Văn Hơn
Bài tham dự số 96\VBST

Vào thế kỷ thứ 17, vua Louis thứ 14 của nước Pháp đã phát cho những người đến yết kiến nhà vua một danh mục gồm nhiều điều lệ về cách cư xử có thể chấp nhận được khi đến cung điện nhà vua.
Nghĩ lại thật may mắn thay cho chúng ta những người di dân, tị nạn và du khách đến Mỹ. Người Mỹ không nghiêm khắc về cái đúng sai trong phép xã giao lịch sự, nhưng thiết tưởng chúng ta cũng cần phải biết để hội nhập vào xã hội mới và bớt ngỡ ngàng trong khi tiếp xúc với người bản xứ qua công việc cũng như ngoài xã hội.
Nói chung phép xã giao của người Mỹ rất đơn giản không câu nệ, miễn là chứng tỏ sự kính trọng và quan tâm đến người khác.. Người nào quan tâm đến người đối diện thường được xem là lịch sự mặc dù họ dùng sai từ ngữ tiếng Anh hay cử chỉ không phù hợp. Một học sinh gọi cô giáo là Sir nhưng cô thông cảm và xem người nầy lịch sự. Người Mỹ rất bình đẳng trong cách cư xử và chấp nhận một giới hạn rộng rãi về thái độ xem như phù hợp...
Sau đây là những nét xã giao tổng quát cần thiết trong việc giao tế hằng ngày:
1. Giới thiệu hai người chưa quen: việc làm thường ngày.
* Khi giới thiệu người khác phái, người Mỹ thường giới thiệu người đàn bà trước: Thưa bà An, đây là người hàng xóm của tôi, ông Đôn (Mrs.Ann, this is my neighbor, Mr.Don).
* Nếu người đàn ông trung niên hay có chức vụ thì họ được giới thiệu trước: Thưa ông chủ Tịch, tôi muốn gặp chị tôi, Christine (Mr, President, I'd like you to meet my sister, Christine.)
* Khi hai người cùng phái được giới thiệu thì người lớn tuổi được nêu ra trước. Thưa ông, đây là bạn cháu, Michael (grandpa, this is my friend, Michael) Cách giới thiệu đúng nghi thức về một nhân vật quan trọng thường được bắt đầu: Xin cho phép tôi giới thiệu...(May I present...)
Những câu trả lời thích hợp cho việc giới thiệu bao gồm: Bạn có khỏe không? Rất hân hạnh được gặp bạn (How do you do? It's very nice to meet you.) Đơn giản nhất là Hello rồi kèm theo một cái bắt tay..
* Cuối buổi đàm thoại với người mới quen, chúng ta nói: Tạm biệt. Thật là hân hạnh được biết bạn (goodbye. It was very nice meeting you). Chúng ta có thể thân một vài lời chúc tốt đẹp như: Hãy thích thú với việc thăm viếng thành phố chúng tôi! (Enjoy your visit to our city), chúc may mắn với công việc làm mới. (Goodluck with your new job!)
Tác phong lúc nói và cách xưng hô của người Mỹ cũng khác chúng ta. Tại Mỹ những người cùng nhóm tuổi hoặc khác tuổi nhưng làm chung sở, học chung lớp, người hàng xóm vẫn gọi nhau bằng tên. Tuy nhiên những người lớn tuổi với danh hiệu hay nghề nghiệp như: Dr Nguyễn, Doctor Trần, Mrs Lee, Ms Công... Ms. là danh hiệu dành cho một người dàn bà mà mình không rõ tình trạng gia đình của họ là độc thân hay ly dị. Khi nói chuyện với một người đàn bà mà bạn không biết nên gọi gì thì bạn gọi là Madam hay Ma'am.
Chức vụ Dr. không chỉ dùng cho bác sĩ y khoa mà cả nha sĩ và người đậu tiến sĩ.
2. Chúc mừng, phân ưu, xin lỗi và thỉnh cầu.
Chúc mừng là một từ ngữ tuyệt diệu trong giao tế hàng ngày vì mang đến hạnh phúc cho người được chúc.
Chúng ta nói "Congratulations" bằng một giọng ngọt ngào thiết tha với một người vừa hoàn thành một việc gì như thi đổ, tốt nghiệp, tăng lương, sinh nhật thì người đó thật vui mừng.
Kèm theo lời chúc mừng có những quà tặng thích hợp cho đám cưới, sinh nhật, ngày kỷ niệm nếu bạn được mời.
Khi nhận một thiệp mời có ghi R.S.V.P (Repondez, s'il vuos plait) xin vui lòng trả lời thì bạn nên viết thiệp phúc đáp hay gọi điện thoại trả lời đến được hay không.
Khi nhận được một tin buồn, thái đạo ân cần chia buồn rất phù hợp. Bạn nên bày tỏ sự phân ưu càng sớm càng tốt dù bạn không thích nhưng nên làm.
Không nên dùng từ die hay death để chi sự chết chóc mà nên dùng từ mất mác (loss) hay mãn phần (pass away): I was so sorry to hear your loss (tôi lấy làm tiếc khi hay tin người thân của bạn đã mãn phần...Bạn có thể mua thiệp sympathy hay phân ưu trên báo nhưng không thiết phải nêu chức vụ.
Từ ngữ I'm sorry nói lên một sự thông cảm hay hối tiếc khi bạn quấy rầy hay gây ra một vấn đề gì cho ai. Lời xin lỗi khác như excuse me hay Pardon me có thể dùng khi bạn cần đi trước xin vào một chổ đứng ở thang máy hoặc ngừng người lạ để hỏi đường.
3. Phép xã giao lúc ăn tối
Nếu được mời ăn tối ở nhà người Mỹ bạn cần nhớ một vài nguyên tắc lịch sự căn bản như đến đúng giờ vì người Mỹ thường mong chờ sự sốt sắng của bạn nhưng đừng đến sớm - Bạn có thể trễ 10 hay 15 phút nhưng đừng quá nữa giờ. Bạn nên mang theo một gói quà nhỏ như kẹo hay hoa. Nếu bạn có quà gì hấp dẫn ở quê hương mà bạn biết chủ nhà thích thì cứ mạnh dạn mang đến.
Có những người Mỹ thường không biết thức ăn của những nhóm chủng tộc khác và ngược lại. Bạn phải làm sao khi mà họ dọn những thức ăn mà bạn không ăn được? Không nên quá bận tâm. Bạn nên lấy những thức ăn mà bạn ăn được vì không ai để ý nếu bạn ăn không hết.
Nếu được hỏi tại sao không ăn món nầy thì phải khéo léo trã lời hôm nay tôi kiêng thịt, tôm v.v... nhưng cũng nên lịch sự mà cho họ biết rằng bạn đã thưởng thức nhiều rồi. Bạn đừng làm cho gia chủ hay đầu bếp có cảm tưởng là phải làm thức ăn riêng cho bạn.
Bạn nhớ là khen người đầu bếp về thức ăn mình đang thưởng thức. Ăn xong không nên ra về ngay cũng không nên ở lại quá lâu. Khi chủ nhà mệt và câu chuyện gần cạn đề tài nên cáo lui là thích hợp. Qua ngày sau nên gọi phone hay gửi thiệp cám ơn.
Nếu bạn mời người Mỹ hay Việt tại nhà hàng mà bạn biết nhà hàng đó thường đông khách, bạn nên phone đặt chổ trước, để tránh chờ đợi quá lâu.
Bạn hãy cầm hóa đơn và chuẩn bị trả tiền nhưng nếu người bạn đồng hành muốn chia phần trả thỉ để họ tự nhiên, không bàn luận. Nhiều người Mỹ thích trả phần ăn của họ vì họ không muốn mắc nợ, nhiều nhà hàng thường tính tiền típ chung với hóa đơn là 15% hay hơn nữa.
Lúc ăn người Mỹ không nhét khăn ăn vào cổ hay vào áo gi-lê (vest) mà để trên đùi.
4. Phép xã giao lịch sự giữa nam và nữ.
Vào những thập niên 60s, nước Mỹ đi vào một cuộc cách mạng Xã hội liên hệ đến phong trào giải phóng phụ nữ. Một trong những mục tiêu của phong trào là nâng cao ý niệm nam nữ bình quyền trong lãnh vực nghề nghiệp. Phong trào có lợi thế cho phụ nữ nhất là cơ hội tìm việc làm để tiến thân nhưng nó cũng gây ra nhiều xáo trộn trong cách cư xử giữa nam và nữ.
Trước đây nam giới được xem là phái mạnh nên trong phép xã giao họ có một thái độ bảo vệ người khác phái mệnh danh là phái yếu. Họ giúp đỡ phụ nữ lúc mặc áo, cởi áo, mở cửa xe, châm thuốc lá, nhường chổ cho đàn bà đi trước...
Ngày nay phụ nữ Mỹ được xem là sống lâu hơn nam giới 7 năm vì vậy không nên xem họ là phái yếu cần sự giúp đỡ của nam giới. Thái độ tự lực của nữ giới làm cho nam giới tự hỏi là phép xã giao cổ truyền có còn thích hợp không? Hay là chính nó đã xúc phạm đến sự độc lập và tự tin của người phụ nữ?
Phần lớn nam giới vẫn còn làm những "động tác cổ điển" nhưng cả hai phái đều xem là không quan trọng.
Nếu một người đàn ông quên kéo ghế cho phụ nữ trong nhà hàng không có nghĩa là thiếu lịch sự. Ngày trước người đàn ông chủ động mời người đàn bà ăn tối. Ông ta đến đón, trả chi phí và đưa người phụ nữ về nhà mình người đàn bà ngồi nhà chờ người trong mộng gọi mình.
Ngày nay, người phụ nữ chủ động một bửa ăn tối tại nhà hàng, nếu nàng mời, nàng có thể trả một nửa chi phí nhất là hai bên chưa phải là tình nhân.
Hiện nay, nhiều cơ quan, hảng xưởng ở Mỹ mà người chủ là một phụ nữ. Dưới quyền bà ta là những người đàn ông hay là những đàn ông từ các quốc gia khác đến mà vị trí phụ nữ nước họ vẫn là nội trợ. Chắc là họ cảm thấy khó chịu khi thi hành những chỉ thị từ một người đàn bà. Người lao động mà phụ nữ ở Mỹ cung cấp đã lên 44% nhiều phụ nữ nay là bộ trưởng, bác sỉ, luật sư, thẩm phán...Vấn đề then chốt ở đây là nam hay nử khi làm việc chúng ta nên tôn trọng khả năng điều khiển nắm giữ chức vụ của người lãnh đạo. Thái độ xem phụ nử là thuộc hạ vì đó là đàn bà không những xúc phạm mà còn đi ngược với sự tiến bộ của xả hội.
5. Phép xã giao trong lớp học
Sự liên hệ giữa sinh viên và thầy cô giáo tại Mỹ không quá nặng nề về hình thức như tại các quốc gia khác.
Học sinh không phải đứng dậy khi thầy cô vào lớp, sinh viên, học sinh thường được khuyến khích đặt câu hỏi trong lớp hoặc có thể đến văn phòng giáo sư để được giúp đỡ. Họ có thể gọi điện thoại cho thầy cô để xin nghĩ học và xin bài tập được phân công.
Thầy cô giáo có thể linh động chấp nhận cho học sinh vào lớp trể, ra về sớm nếu có lý do chính đáng. Khi muốn phát biểu hay hỏi điều gì học sinh thường đưa tay và chờ được gọi.
Ngắt lời lúc thầy cô giảng hoặc nói chuyện với người bên cạnh đều được xem là khiếm nhã.
Lúc làm bài thi mà nói chuyện với người bên cạnh không những bất lịch sự mà còn liều lĩnh.
Phần đông các thầy cô giáo Mỹ cho rằng nói chuyện trong lúc làm bài là gian lận (cheating).
6. Thái độ của người Mỹ
Đa số người Mỹ có cách nhìn dân chủ. Họ tin vào sự bình đẳng về giá trị của con người, không ai có đặc quyền không ai không xứng đáng hơn ai thái độ rụt rè nhân tín của chúng ta có thể làm cho người bạn Mỹ không thoải mái. Thái độ lịch sụ và cương quyết là mối quan hệ thích hợp. Dù thân thế của bạn như thế nào, bạn hãy thoải mái nhìn thẳng vào người đối diện và nói lên những ý nghĩ thành thực. Bạn không cần thiết nói theo họ. Thỉnh thoảng bạn cần nó một vài lời nói dối vô tội rạ (white lie) để khen họ như khen cái áo họ đang mặc. Bạn thoải mái dặt câu hỏi và họ sẳn sàng trả lời miền là đừng hỏi về ba vấn đề mà người Mỹ không thích là tuổi, trọng lương và tiền lương.
7. Phép xã giao về ngôn ngữ
Người Mỹ rất thông cảm với người nước ngoài về việc dùng tù và phát âm Anh ngữ nhưng họ lại rất khó chịu khi một người giả vờ hiểu mà thật sự họ không hiểu, rồi sáng tạo nhiều vấn đề do hiểu sai.
Nếu bạn thật sự không hiểu thì nên nhờ người thông dịch hoặc lễ phép yêu cầu họ nói chậm và lập lại.
Thật là bất lịch sự khi nói chuyện với một người bằng tiếng Mẹ đẻ rồi để người bạn Mỹ đứng đó trở nên ngớ ngẩn vì họ không hiểu. Người bạn Mỹ có cảm tưởng bạn đang nói xấu về họ hay nói những gì mà bạn không muốn họ nghe.
Tốt nhất bạn nên dịch những câu nói của mình ra Anh ngữ để người bạn Mỹ hiểu và họ cảm thấy họ không bị bỏ quên.
Chúng ta đã có cái nhìn bao quát về phép xã giao lịch sự của người Mỹ-Dĩ nhiên cũng có nhiều điểm không phù hợp với truyền thống của chúng ta.
Nhập gia tùy tục. Thiết tưởng chúng ta nên tìm hiểu và thực hành để có thể hội nhập vào xã hội chúng ta đang sống, để cái khoảng cách giữa họ và chúng ta cũng như con cháu chúng ta rất ngắn hơn.
Nguyễn Văn Hơn
07/25/2000
Người viết: Nguyễn Khánh Vũ
Bài tham dự số 69\VBST
Năm 1975, tác giả chỉ mới 7 tuổi. Năm 1995, Vũ cùng bố mẹ, chị em định cư tại Nam California, hiện cư trú tại Westminster.
Thấm thoát vậy mà đã hơn 5 năm từ ngày tôi theo gia đình sang định cư tại Hoa Kỳ. Hôm nay, khi tôi ngồi viết nhừng dòng này, mọi việc dường như chỉ xảy ra ngày hôm qua.
Tôi vẫn còn nhớ như in cái ngày mà Saigon tràn ngập bởi nón cối, dù khi đó tôi chỉ mới 7 tuổi. Rồi ngày chị em tôi cùng mẹ tiễn ba đi "học tập". 10 ngày đồng nghĩa với 10 năm lao tù. Rồi ba về. Ba về trong thương tật và dù phải khốn đốn kiếm từng miếng ăn từng ngày cho gia đình, ông kiên quyết chị em tôi không được bỏ học. "Một người ngồi vá xe đạp mà có học vẫn sống đàng hoàng hơn", Ba tôi thường lặp đi lặp lại như vậy. Chị em tôi đã phải đua tranh vào đại học bằng con đường hẹp nhất.
Với lý lịch mang đủ ba điều cấm, đạo Công giáo-dân Bắc di cư-con Ngụy quân Ngụy quyền, chị em tôi vẫn đàng hoàng vượt qua ngưỡng cửa trường thi với bao nhiêu là bất công. Ngày mà chị em tôi nhận tin đậu đại học có lẽ là ngày mà Ba tôi vui sướng nhất kể từ khi về nhà.
Sau khi ra trường, do học giỏi chị em tôi đã được mời tham gia giảng dạy. Ngoài ra tiền kiếm được từ việc đi dạy thêm tại các trung tâm ở Saigon, hai môn đang thịnh hành nhất, English và computer, cũng giúp chị em tôi sống đàng hoàng, không khó khăn. Mẹ tôi, trong niềm tin của một người Công giáo, thường nói đất nào cũng là đất của Chúa, mình tin vào Ngài thì không lo gì cả.
Rồi tôi theo gia đình rời khỏi Việt Nam, để lại sau lưng một Bà Ngoại tuổi đã cao, tất cả người thân, bạn bè và biết bao kỷ niệm thời thơ ấu.
Ấn tượng đầu tiên của tôi về nước Mỹ, nghĩ lại thật buồn cười, là hệ thống xa lộ chằng chịt ở đất nước này. Nhìn dòng xe trên freeway 405 trên đường từ phi trường LAX về nhà ông bảo trợ, tôi đã tự hỏi làm sao tôi có thể điều khiển xe trong một dòng xe nhiều và nhanh vậy, và tôi hoang mang, lo âu cho những ngày tháng sắp tới.
Ôïng bảo trợ cho gia đình tôi thật tốt. Tôi chưa hề gặp ông trước đây. Ông chỉ là một người bạn, có lẽ cũng sơ giao, với Ba Mẹ tôi khi còn ở Việt Nam. Vậy mà khi nghe tin gia đình tôi sẽ sang Mỹ không ai bảo trợ, ông đã vội vàng liên lạc và đề nghị để ông lo việc giấy tờ.
Ông sắp xếp lại các phòng ngủ trong nhà và giành cho gia đình tôi một chỗ đàng hoàng. Các con ông đã mau chóng trở thành những người anh, người chị, những người bạn của chị em tôi. Và rồi gia đình ông đã trở thành những người thân của chúng tôi từ ngày ấy.
Rồi cả nhà cùng đi học, học ESL. Tôi chẳng bao giờ nghĩ rằng có một ngày tôi sẽ ngồi học cùng lớp với Ba Mẹ. Trình độ lớp học tương đối thấp, và có lẽ là hơi nhàm chán với một số người.
Tôi ngồi học mà lòng không yên, chỉ mong sao nhà trường giúp tìm được việc làm mau. Làm gì cũng được, tôi đã tự hứa với mình là làm lại tất cả từ đầu. Khó mấy cũng được, cực mấy cũng được. Thực tế học Anh văn thì ít mà khải đạo tìm việc làm thì nhiều hơn. Mà cũng đúng, mục đích của các lớp học như thế này là nhằm giúp những người tị nạn như chúng tôi sớm hòa nhập vào cuộc sống mới ở đây.
Tôi bắt đầu được nghe đến những từ như làm assembler, làm may, làm điện tử, làm nail, . . .
Không giống như những người trẻ, những người lớn tuổi như Ba Mẹ tôi thì ngay cả tìm một việc làm với đồng lương thấp nhất theo quy định của chính phủ cũng không phải là dễ dàng gì. Mẹ tôi chiều chiều đến nhà một người quen bắt đầu tập may. Dù Ba Mẹ không nói ra nhưng tôi hiểu rằng thời gian trợ giúp ngắn ngủi từ chính phủ sẽ qua rất mau. Ba tôi với chứng bịnh cao huyết áp cũng không ngại bất kỳ công việc gì, chỗ nào nhà trường đưa đi phỏng vấn tìm việc là ông đều sẵn sàng.
Công việc đầu tiên của tôi là làm electronic assembler cho một công ty tận mãi trên Riverside. Tôi phải đi nhờ xe của một người quen cùng "đậu" interview một lượt với tôi. Nói là đậu cho oai chứ thực ra tôi được nhận vào làm ở vị trí entry level với mức lương $4.25 một giờ và được thử việc trong vòng một tháng.
Những ngày đầu thật khó khăn vì tôi hồi nào đến giờ đâu có cầm tới các dụng cụ hàn chìï. Cũng may với kiến thức về computer ở nhà trường cộng thêm một chút khiếu, tôi học việc rất mau. Chẳng mấy chốc tôi đã bắt kịp, thậm chí vượt, tốc độ làm việc của cả dây chuyền. Mà vượt thì cũng đúng vì cùng làm chung với tôi phần lớn là phụ nữ và các bác tương đối lớn tuổi. Tôi nhận được nhiều lời khen từ bà supervisor. Và cũng vì thế, tôi được chuyển ra ngồi đầu dây chuyền. Nói là bị thì đúng hơn vì khó khăn bắt đầu đến với tôi từ hôm đó. Do tôi làm mau nên các board chuyền xuống phía dưới thường bị đùn lại.
Trong một buổi nghỉ ăn trưa, một bác đã lớn tuổi đến bên tôi thì thào đề nghị tôi làm chậm lại. Bác lo làm theo không kịp sẽ bị mất việc.
Tôi bắt đầu làm chậm lại. Bà supervisor rất ngạc nhiên vì số lượng board hoàn tất trong ngày giảm hẳn xuống, và bà bắt đầu để ý tới tôi. Bà đã kêu tôi vào văn phòng để nói chuyện riêng và răn đe tôi sẽ mất việc nếu tiếp tục làm với tốc độ như vậy.
Nhìn những mái đầu tóc đã ngã màu cặm cụi bên tôi trong cùng một dây chuyền, tôi thấy chạnh lòng và quyết định phớt lờ những gì bà đã nói. Kể từ hôm đó câu duy nhất mà bà còn nói với tôi mỗi khi đi ngang qua là "hurry up".
Bà tỏ ra rất hằn học với tôi mỗi khi giao việc. Tôi đã thật buồn chán với đồng lương ít ỏi nay tinh thần lại không yên. Do cần tiền phụ giúp phần nào cho gia đình cộng với một chút ý niệm bảo vệ người cùng một màu da đã giúp tôi đứng vững.
Một buổi chiều cuối tuần bà supervisor bắt tôi đem rác đi đổ, một việc mà không một nhân viên nào trước đây phải làm. Tôi đem thùng rác đi đổ mà nước mắt chực tràn, trước sự ái ngại của những người làm chung.
Những lúc khó khăn và buồn như vậy tôi thường so sánh với những ngày tháng lao tù mà Ba tôi phải chịu đựng, tôi thấy lòng mình bình thản trở lại. Có lẽ cũng vì vậy mà cho tới bây giờ, các bác làm chung thỉnh thoảng vẫn gọi điện thoại hỏi thăm tôi dù tôi đã rời khỏi hãng này hơn 3 năm.
Và tôi bắt đầu lại những ngày tháng cắp sách đến trường. Khả năng anh ngữ của tôi lúc đó có lẽ chỉ đủ để đọc sách, còn giao tiếp thì ôi thôi khỏi phải nói.
Mùa đầu tiên tại Golden West College, môn đầu tiên tôi và nhỏ em lấy là môn Communication 100. Môn này nhằm giúp cho những ai đã nói rành Anh ngữ, nay muốn nói hay hơn, sử dụng Anh ngữ hiệu quả hơn trong giao tiếp.
Không biết nhỏ em tôi thì sao, chứ tôi vào lớp thực là một cực hình. Nghe thì cứ như vịt nghe sấm, vào lớp thì cứ muốn thu nhỏ lại và luôn lẩm bẩm cầu xin Thầy đừng bao giờ chỉ đến mình. Tôi đã nỗ lực hết mình để học. Vị giáo sư già sau khi hiểu hoàn cảnh của tôi đãø luôn động viên và giành thời gian chỉ dẫn thêm ngoài giờ. Nhìn thiên hạ học sao mà nhàn nhã, tôi thì cứ như phải đi cầy vậy. Tôi tranh thủ lúc nào có thể tập nói là nói. Nói đại, nói bừa, nói mà không biết sợ người khác có hiểu mình không. Nhớ lại lần đầu tiên hai anh em tôi vào tiệm KFC tập order. Không hiểu lúc đó tôi nói năng ra sao mà thay vì họ đem ra món khoai tây chiên thì họ lại đưa món khoai tây nghiền nát ăn ngán không chịu được, hai anh em chỉ còn biết nhìn nhau cười.
Xứ Mỹ này cho mọi người cơ hội tiến thân và học hỏi. Ban ngày đi làm, buổi tối cắp sách đến trường, tôi cảm thấy mình thật hạnh phúc. Tôi sẽ có tội với gia đình, với quê hương, nếu tôi cho phép mình bỏ qua cơ hội này. Một ngày của tôi bắt đầu từ 3 giờ sáng. Tôi dậy sớm để học bài và làm howework. Nói là dậy sớm nhưng người dậy sớm nhất trong nhà lại là Ba tôi. Ông dậy từ 2 giờ để chuẩn bị đi làm.
Ở tuổi ngoài 60, ông vẫn tập thể dục đều đặn hàng ngày để giữ cho mình một sức khỏe tốt. Ông làm baker cho công ty của Mỹ ở trên Irvine. Từ một quân nhân, ra tù ông làm mọi việc để lo cho gia đình, từ một công nhân, một người buôn bán nhỏ, một thợ cắt chỉ, rồi nay là một baker. Bánh của ông làm rất ngon, tôi thường tự hào khoe với bạn bè khi họ thấy tôi cầm một cái sandwich hay một cái bagel trong giờ ăn trưa.
Nhỏ em tôi thì khỏi nói trưa nào cũng cụ bị mang theo đi học khi thì một cái sandwich, khi thì một cái bagel dog hay một cái pizza. Mẹ tôi cũng thường mang bánh của ông cho những người bạn làm chung trong công ty. Trong ông là một tinh thần thép, không một hoàn cảnh khó khăn nào khuất phục được ông. Ông chiến thắng bệnh tật, chiến thắng hoàn cảnh. Vậy mà cũng có lúc tưởng chừng ông đã ngã quỵ vì sự đau khổ do người thân gây ra. Ông luôn là một tấm gương cho tôi. Tôi luôn tự hào vì tôi có một người cha như ông. Trong tôi ông luôn là một sĩ quan kiêu hùng của ngày nào cho dù cuộc đời có thay đổi bao nhiêu đi nữa.
Ở Mỹ này, một trong những điều mà tôi thấy thú vị nhất là khả năng được đổi job. Mới nghe qua tưởng chừng quái đản hay nhiều người sẽ cho rằng tôi khùng. Tôi vừa đi làm, vừa đi học, luôn luôn cố gắng làm thêm và học thêm, cố tiếp thu càng nhiều kiến thức, càng nhiều kinh nghiệm càng tốt để có thể ... đổi job, hầu tìm cho mình một vị trí tốt hơn, thu nhập cao hơn.
Trong một lần xin việc, sau khi vượt qua kỳ sát hạch về lý thuyết, kiến thức tổng quát và khả năng lập trình, tôi đã rất ngạc nhiên khi được biết một trong số những người sẽ phỏng vấn tôi là người Việt Nam.
Khỏi phải nói, ngày tôi được nhận vào làm, cả nhà ai cũng vui mừng. Tuy nhiên do chưa có văn bằng tại Mỹ, tôi đã chỉ được nhận mức lương của một kỹ thuật viên cho dù tôi làm công việc của một lập trình viên. Dù vậy đi nữa, tôi đã rất hạnh phúc và cám ơn Chúa thật nhiều.
Tôi như cá được thả về nước, tôi lại được làm công việc mà tôi yêu thích, làm việc trên computer. Tôi làm việc như điên cho công ty, không từ một cơ hội nào cho phép để có thể nâng cao kiến thức. Tôi không muốn trong resume của mình, chỗ ghi kinh nghiệm làm việc tại Mỹ, là một khoảng trống.
Suốt thời gian tôi làm việc tại công ty, người manager Việt Nam này đã là một người Thầy, một người anh, một người bạn của tôi. Anh hết lòng chỉ dạy tôi trong công việc cũng hướng dẫn tôi những vấn đề về xã hội mới. Ngày tôi nhận được đề nghị từ một công ty khác, thì cũng chính anh đã khuyến khích tôi ra đi.
Tôi cũng đã có may mắn được tiếp xúc và được biết nhiều người Việt Nam rất tài giỏi. Nơi trường học, nơi sở làm, trong khi tham gia các hoạt động xã hội, tôi luôn gặp được những người Việt, nhất là những thanh niên trẻ tuổi, tài năng, hăng say, và luôn có tấm lòng đối với đồng loại. Họ chính là những tấm gương mà tôi muốn noi theo, muốn cố gắng bắt chước.
Tôi kết thúc bài viết này bằng một lời chúc của Ba tôi nhân ngày vui tôi lập gia đình: "Với lòng can đảm và tình yêu thương, đùm bọc của gia đình, Ba tin rằng không có học vị nào ở xứ người này mà con không đạt được".
Giờ đây ngoài sự nâng đỡ của gia đình, của bạn bè, tôi còn có tình yêu và sự cảm thông của một người vợ hiền và một cô con gái dễ thương, xinh xắn.
Tôi sẽ mãi bước đi về phía trước mà không có một trở lực nào có thể ngăn cản vì sau lưng tôi là hy vọng, là sự thương yêu của biết bao người.
Westminster, ngày 06/20/2000
Nguyễn Khánh Vũ